Wilskracht: waarom is het volhouden van mediteren moeilijk?

Uit een experiment dat uitgevoerd werd in Duitsland bleek dat mensen de helft van de tijd eigenlijk iets anders willen doen dan wat ze op dat moment doen. Je zit tv te kijken en ondertussen check je 10 keer je telefoon op berichtjes (en tegelijkertijd irriteer je jezelf dat je die telefoon niet weg kunt leggen). Of je bent aan het werk en je hebt je voorgenomen om aan een bepaalde taak te beginnen, maar je doet van alles behalve die ene voorgenomen taak. Je neemt je voor om twee keer per week te gaan hardlopen, en je bent blij als je de twee keer per maand haalt.....

Wat mij bezig hield is dat ik merkte dat veel deelnemers na de mindfulnesstraining zich oprecht voornemen om te blijven mediteren, maar dat daar op een gegeven moment toch vaak de klad in raakt. Wat is dat? Wat gebeurt er? Zelf ben ik mij door jaren meditatie-beoefening en verdieping in de boeddhistische psychologie en filosofie al bewust van het onderwerp wilskracht en zelfdiscipline en ik heb hierover recent ook een stuk informatie toegevoegd aan het werkboek van de mindfulnesstraining. De cursisten van de mindfulnesstraining lopen hier natuurlijk ook tegen aan op het moment dat er de uitnodiging is om dagelijks te gaan mediteren. Na een aantal dagen of weken merkt iedereen het effect van meditatie. Ook weet iedereen dat je frequent en met regelmaat moet mediteren om het effect van meditatie te kunnen ervaren. We weten het allemaal, en toch raakt er regelmatig de klad er in en wordt meditatie pas weer ingezet om momenten dat de balans weer weg is, de stress toeslaat, een ongelukkig gevoel ontstaat etc. Terwijl er júist zo groot preventief effect in meditatie zit. Wat maakt dat we niet doen waarvan we weten dat het goed voor ons is? 

Een vriendin met wie ik dit besprak wees mij op Roy Baumeister. Hij en zijn collega’s constateren dat wilskracht een kracht is die mensen helpt om vol te houden. 

Er zijn twee eigenschappen die van belang zijn om goede resultaten in het leven te boeken: intelligentie en wilskracht. Intelligentie kan je (vooralsnog) niet vergroten maar Baumeister heeft ontdekt dat je zelfbeheersing wel kunt vergroten. En om zelfbeheersing en wilskracht te vergroten is oefening heel belangrijk. 

Hoe?

Oefenen. Doen dus. Gewoon doen en de gedachten in je hoofd ('Ah morgen weer een nieuwe dag', 'Ik voel me goed, dus mediteren is niet nodig', 'Ik heb nu echt geen tijd hoor!") accepteren maar ook negeren (je bent veel meer en sterker dan je gedachten!). Zitten en gewoon ademen. 

Baumeister vergelijkt wilskracht met een spier. Als je die spier te veel gebruikt, wordt hij moe. We worden blootgesteld aan meer verleidingen, keuzes en prikkels dan ooit. Maak dus heldere keuzes over wat jij belangrijk vindt. Wat zijn je voornemens? Wat wil jij graag? En dóe het dan. Als je de dag start met mediteren, dan is je 'wilskrachtspier' nog niet moe. Je hebt al je wilskracht van die dag nog niet opgesoupeerd. 

Door je elke dag opnieuw voor te nemen dat je de meditatieoefeningen gaat doen en consequent te doen wat het van je vraagt, versterk je jouw persoonlijke wilskracht en bouw je zelfdiscipline op. Het vraagt soms ook om een stuk overgave en vertrouwen. Door je wilskracht te oefenen door (bijna) dagelijks te mediteren, kweek je vervolgens ook wilskracht op andere gebieden dan mediteren.

Mochten we onderweg struikelen, dan we hoef je jezelf niet mentaal en emotioneel om de oren te slaan. Vallen is geen falen als we weer opstaan en verdergaan. Vallen is alleen falen als we ons door de val laten stoppen en het niet meer doen of afmaken. 

Enkele feiten

• We zijn we geneigd om beslissingen te vermijden of uit te stellen op momenten dat we over weinig wilskracht beschikken. 
• Wilskracht is – naast intelligentie – dé drijvende kracht achter successen van mensen.
• Mensen met een hoge wilskracht blijken uitzonderlijk goed in staat te zijn om veilige, bevredigende relaties met anderen te vormen en onderhouden, zij kunnen zich aantoonbaar beter in anderen verplaatsen en zaken vanuit het perspectief van anderen bekijken, zij zijn emotioneel stabieler en hebben minder last van angst, depressie, paranoia, psychose, obsessief-compulsief gedrag, eetstoornissen, drankproblemen en andere kwalen, ze worden minder vaak kwaad, en als ze wel kwaad worden, gaan ze minder snel over tot verbaal of fysiek geweld en mensen met veel wilskracht zijn altruïstischer.
• Wilskracht is te trainen met behulp van wilskrachtoefeningen. Het trainen van wilskrachtoefeningen op een bepaald terrein levert ook voordelen op andere gebieden. Mensen beschikken dan ook in andere situaties over meer wilskracht.
• Oefen! Welke gedragsverandering je ook doorvoert, het feit dát je die verandering invoert, heeft effect. Dat is de training