De realiteit van het leven is dat er vreugde en lijden is. Er is geen enkel mens dat gevrijwaard is van lijden. Lijden is er in veel verschillende vormen: het verliezen van een baan, regen terwijl je naar zon verlangt, een lange rij voor de kassa, een lastige collega, een bumperklever, de file, een overlijden van een dierbare, een pakketje dat niet op tijd bezorgd wordt, iemand die boze dingen over jou zegt, relatiestrubbelingen, niet zo lekker in je vel zitten, ziek zijn, een printer die niet werkt, gepest worden, lawaai van de buren, de hoeveel to do's etc etc.
Volgende de Dhamma (de leer van de boeddha) zijn er 4 nobele waarheden:
- Er is lijden.
- Het lijden heeft een oorzaak. (Namelijk dat dit lijden voortkomt uit onszelf. De wijze waarop wij zelf met een situatie omgaan, bepaalt hoe zeer we zullen lijden).
- Het lijden kan opgeheven worden. (Als wij in staat zijn om te zien dat wij zelf ons eigen lijden veroorzaken en je zelf tot inzicht komt hoe lijden ontstaat, dan ontstaat er wijsheid om het lijden geen lijden te laten zijn. Je gaat dan van onwetendheid (=niet bewust zijn) naar wijsheid).
- De manier waarop je dit kunt bereiken is volgens Boeddha het 8-voudige pad.
Er bestaat een oud verhaal over een man die de Boeddha opzocht omdat hij gehoord had dat de Boeddha zo'n groot leraar was. Zoals iedereen had ook deze man de nodige tegenslag gehad in zijn leven en hij dacht dat de Boeddha misschien in staat was hem voorgoed van zijn problemen te verlossen.
Hij vertelde de Boeddha dat hij een boer was. "Ik hou van het boerenleven, maar soms regent het te weinig en dan mislukt de oogst. Andere keren regent het weer te veel wat ook niet goed is voor de oogst".
De Boeddha luisterde geduldig.
"Weet u, ik ben getrouwd, ik heb een prima vrouw, ik hou echt van haar, maar soms kan ze zo zeuren, soms word ik zo moe van haar".
De Boeddha luisterde zonder een woord te zeggen.
"Ik heb ook kinderen, leuke kinderen dat wel, maar soms doen ze alsof ik niet besta en soms….".
En zo passeerden al zijn zorgen en problemen de revue. Tenslotte was hij uitgepraat. Vol spanning wachtte hij op een antwoord van Boeddha in de hoop dat hij de oplossing had voor al zijn problemen.
Tot zijn verbazing zei de Boeddha: "Ik kan je niet helpen". “Hoe bedoelt u?” vroeg de man.
Boeddha zei: "Iedereen heeft problemen. We hebben allemaal 83 problemen. 83 problemen waar we niets aan kunnen doen. Als jij echt je best doet, kun je er misschien één oplossen, maar zodra er één is verdwenen, komt er weer een ander probleem voor in de plaats. Alle mensen van wie je houdt zullen bijvoorbeeld op een gegeven moment uit je leven verdwijnen. En ook jij zult op een gegeven moment doodgaan. Dit is een probleem en jij, noch wie ook, kan daar aan iets doen, dus ik ook niet".
De man werd woedend en riep: “Ik dacht nog wel dat u zo'n groot leraar was! Ik dacht nog wel dat u mij zou kunnen helpen! Wat heb ik aan zo’n leer!”
De Boeddha antwoordde: "Misschien is deze leer wel goed voor het oplossen van het 84ste probleem".
"Het 84e probleem?", riep de man verbaasd. "Wat is het 84ste probleem?
Waarop de Boeddha antwoordde: "Dat je helemaal geen problemen wilt hebben".
Het 84e probleem is het lijden over alle andere 83 problemen. Als je accepteert dat er altijd 83 problemen in je leven zullen zijn, dat heb je in ieder geval al geen 84e probleem:-)
Ik hoor je denken: ja lekker makkelijk gezegd, maar ik wíl helemaal niet lijden!! En ja, dat snap ik. Maar als je durft op te dagen voor de realiteit van het het leven, dan wéét je diep van binnen (vanuit je diepe bewustzijn) dat dit niet mogelijk is. Confronterend, soms ook pijnlijk, maar wel waar.
In meditatie en met mindfulness (=aandacht) kijken we hiernaar. We willen niet leren hoe we ons lijden kunnen voorkomen (want: dat kan niet), maar we kunnen wel leren zien waar ons lijden uit bestaat, én hoe je hier op reageert.
De volgende stap, zodra je dit doorhebt en hier bewust van wordt, is om te besluiten hoe je hier mee om wilt gaan en hoe je er op wíl reageren. Met de vraag: wat is nu de meest heilzame respons voor mij in deze situatie? En dan reageer je bewust in plaats van automatisch. En zo word je een wijzer mens. En hier zit voor mij ook iets krachtigs in! Je zegt dus niet: 'oké er is lijden, laat het maar gebeuren, ik kan er tóch niks aan doen....' Nee, je hebt wel een keuze! Je hebt een keuze omdat je bewust kunt gaan kiezen hoe jíj met de situatie om wil gaan. En dat geeft weer een stuk leiding van je leven terug.
En nóg verdere stap is compassie naar je lijden/pijn brengen. Je pijn dragen in compassie. Het haalt de pijn niet weg, maar het verzacht wel. Net zoals een zalfje op een wond. Jezelf ook verbinden met de inter-menselijkheid en 'common humanity' (ik ben niet alleen in dit leven en dus niet alleen in mijn lijden).
En het mooie is: dit alles zit al in jou. We kunnen als mensen alleen vaak nog wat onwetend en niet-bewust zijn. Hoe mooi is het als je dit in jezelf kunt leren en ontwikkelen?
In de volgende blogs zal ik meer vertellen over de 4 nobele waarheden, omgaan met lijden/pijn/stress, en hoe je ook in tijden van lijden nog steeds vreugde en rust in je leven kunt ervaren.